Çin' in Dünya Ticaretini Ele Geçirme Projesi

     Çin yeni dünyanın yeni süper gücü olabilmek için tarihin en büyük projelerinden birisini başlattı. Adı ''Bir Kuşak Bir Yol (One Road One Belt)'' olan proje; tarihi İpek Yolu, Kürk Yolu ve Baharat Yolu' nu tekrar hayata geçirecek. Çin, projenin hayata geçirilmesi için elinden ne geliyorsa yapıyor ve rakibi Amerika Birleşik Devletleri' ni dünya ticaretinde arka plana atmak üzere.

Çin Neden Böyle Bir Proje Yapıyor?

     Çin yeni İpek Yolu projesi için birçok devletle anlaşmış durumda. Türkiye' de konumu dolayısıyla bu devletler arasına dahil. Çin bu proje sayesinde batı pazarını saf dışı bırakıp doğu pazarını güçlendirerek, yeni dünyanın ticaret ağını elinde tuttuğu için ekonomisini iki katına çıkarmakla kalmayacak, dünyanın yeni süper gücü haline gelecek.

Bu projenin gerçekleşmesi için Çin şimdiden 60' tan fazla ülke ile anlaştı ve bu sayı gitgide büyüyor. Çünkü Çin bu projeyi herkes için ''kazan kazan'' olarak tanıtıyor.

Çin projeyi hayata sokmak için birçok yere limanlar yapıyor. Tarihi İpek Yolu boyunca büyük bir demir yolu ağı kuruyor ve yeni otoyollar yapıyor.

Çin' in bu yeni projesi; petrol rafineleri, endüstriyel merkezler, enerji santralleri ve fiber optik ağları da kaplıyor. Anlaştığı bazı ülkelere ise kendi cebinden yatırım yapıyor ve o ülkelere borç vererek -verdiği borçların geri ödenemeyeceğini biliyor- kendisine bağımlı hale getiriyor.

Projenin Tarihi Süreci

     Proje ilk olarak Çin devlet başkanı Xi Jinping' in 2013 yılında Kazakistan' da ''İpek Yolu' nu Tekrar Hayata Geçirmek'' adlı konuşmasında tüm dünyaya duyurulmuştu. Daha sonra kasım ayında Endonezya parlamentosunda yaptığı konuşmasında Güney Asya ülkeleri ile Deniz İpek Yolu' nun tekrar oluşturulması gerektiğini ifade etmişti. 

Bu iki girişim daha sonrasında Çin tarafından ''Bir Kuşak Bir Yol'' olarak isimlendirildi. (''Kuşak''

İpek Yolu Ekonomik Kuşağını, ''Yol'' ise 21. yüzyıl Deniz İpek Yolunu temsil etmektedir.)

Proje ilk olarak 2013 yılında gündeme gelse de aslında daha önceden hazırlıklara başlanmıştı. ASEAN (1967), Şangay İşbirliği Örgütü (2001), BRICS (2006) örgütlerinin kuruluşları hazırlıkların bazılarıdır.

Proje Kapsamında Anlaşılan Devletler 

     Çin bu proje için yaklaşık 70 devletle her konuda anlaşmış durumda. Bu devletler ise tam liste olarak şunlar:

- Doğu Asya' da; Moğolistan ile,

- Orta Asya' da; Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan ile,

- Güney Asya' da; Afganistan, Bangladeş, Bhutan, Hindistan, Nepal, Maldivler, Pakistan ve Sri
  Lanka, Myanmar, Malezya, Brunei, Laos, Endonezya, Filipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam ile,

- Ortadoğu' da; Türkiye, İran Irak, İsrail, Suudi Arabistan, Kuveyt, Lübnan, Katar, Umman, Yemen,   Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn ile,

- Avrupa' da; Arnavutluk, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Belarus, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Rusya,   Macaristan, Letonya, Makedonya, Litvanya, Moldova, Karadağ, Polonya, Slovakya, Sırbistan ve    Ukrayna ile,

- Afrika' da; Mısır ile,

- Kafkaslar' da; Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan ile çoktan her konuda anlaşmış durumda.

Anlaştığı ülkelerin sayısı zaman geçtikçe artarken İtalya ve Almanya' nın da bu ülkeler arasında ilerleyen zamanlarda yer alması bekleniyor.

Proje Kapsamında Anlaşılan ve Anlaşılması Beklenen Ülkeler

     Projenin planlanmış güzergahı ise şöyle;

Ayrıca Çin, dünya ticaretini ele geçirmek için sadece Modern İpek Yolu' nu yapmakla kalmayacak bunlara ek olarak havacılık sektöründe de büyük atılımlar yapacak.

     Buna en büyük örnek olarak Pekin' de yapılan Daxing Havalimanı' nı verebiliriz. İlginç mimarisiyle dikkat çeken havalimanı bu yıl açıldı. Dünyanın en büyük havalimanlarından olan bu alt yapı projesinin yılda 100 milyon yolcuya hizmet vermesi bekleniyor.

Daxing Havalimanı

Çin havacılık sektöründe bunun gibi büyük atılımlar yaparak rakiplerini geri planda bırakmayı hedefliyor.

Proje İçin Yapılan Yatırımlar

     Kimilerine göre 21. yüzyılın en büyük projesi olan ''Bir Kuşak Bir Yol'' projesi için Çin, 2014 yılında 40 milyar dolarlık bir altyapı fonu oluşturdu. Proje kapsamında Kazakistan ile 30 milyar dolar, Özbekistan ile 15 milyar dolar, Kırgızistan ile 3 milyar dolar tutarında anlaşmalar yapıldı.

2014 senesinin temmuz ayında BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika) ülkeleri ile 100 milyar dolarlık Yeni Kalkınma Bankası kuruldu. Ekim ayında ise 100 milyar dolarlık bir yatırımla Asya Altyapı ve Yatırım Bankası oluşturuldu.

Çin Ulusal Petrol Şirketi projenin başlangıcından itibaren 19 ülkede 50 petrol ve doğal gaz yatırım projesini yönetti. 2016 yılı sonunda rotalar boyunca 51 milyar dolar yatırım yaptı ve Çin hükümeti proje için 1 trilyon dolarlık fon ayırdığını duyurdu ve ülke dışına yapılacak projeler için, kamu firmaları ve finansal kurumlara teşvik vereceğini de yakın zamanda açıkladı.

2019' a kadar toplam 400 milyar dolara yakın yatırım yapılan ve 2000' e yakın ortak proje hayata geçirilirken projenin finansmanında en büyük payı Çin Halk  Cumhuriyeti üstlenmiştir.

Projenin 2049 yılında Çin Halk Cumhuriyeti' nin 100. kuruluş yıl dönümünde tamamen hayata geçirilmesi bekleniyor.

Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda;

Projenin 60' tan fazla üye ülkeyi dünya GSMH' nın %42' sini, dünya nüfusunun %64' ünü, karaların %40' ını, bilinen enerjinin %75' ini kapsadığını görmüş oluyoruz.

Bütün Bunlar Amerikanın Korkulu Rüyası Olmuş Bir Durumda

     ABD, Çin' in bu projesini kendi dünya hegemonyasına tehdit olarak görmektedir. Bu yüzden ABD' nin günümüzde temel stratejisi, Çin ile Rusya' nın birlikteliğini önleyip onları karasal sınırlarına mahkum bırakmaktır. Bunun için ABD; Irak, Afganistan, Suriye, Yemen ve Venezuela gibi ülkelere Çin' in önünü kesmek için her türlü saldırılar yapmaktadır. 

Çin ise buna karşı olarak Rusya ile sıkı dostluklar kuruyor ve büyük ticari anlaşmalar imzalıyor. Sadece Rusya ile kalmayıp diğer Asya ve Avrupa ülkeleriyle anlaşmalar yapıyor. Çin, ABD' ye karşı Kuzey Kore' ye de destek verip ayakta kalmasını sağlıyor.

Ayrıca Çin, verilere göre ekonomik anlamda ABD' ye göre 3 kat daha hızlı büyüyor.

Çin konumu dolayısıyla karadan ve denizden 120' den daha fazla ülkeye ulaşabildiği için izole bir şekilde Amerika Kıtası' nda kalan ABD' ye ticarette büyük bir fark atıyor.

Çin, dünya üzerinde ABD' ye göre daha çok yatırım yaptığı için ABD' nin dünya üzerindeki etkisi azalmakta ve günümüzde ABD' nin Çin' e borcunun olması da bunların cabası.

Peki Türkiye' nin Bu Projede Görevi Ne?

     Ülkemiz ise bu devasa projede jeopolitik konumu sayesinde adeta anahtar görevi görüyor. Asya ve Avrupa kıtaları arasında bir köprü görevi gören ülkemizden demir yolu geçecek. Hepimizin bildiği gibi İstanbul' da, 2016 yılında açılan Yavuz Sultan Selim Köprüsü üzerinden demir yolu da geçiyor. Yavuz Sultan Selim Köprüsü sayesinde Asya' dan gelen trenler köprü üzerinden Avrupa' ya geçiş sağlayabilecek. Türkiye ise köprüden geçen trenlerden geçiş ücreti alacak. 

Yavuz Sultan Selim Köprüsü

Bakü - Tiflis - Kars demir yolu projesiyle birlikte Türkiye projede vazgeçilmez bir ülke haline gelmiş durumda. 

Projenin finans ayağında da yer alan Türkiye, Asya Altyapı Yatırım Bankasına 2,6 milyar dolar katkı yapacak. Böylece %2,48 oy hakkıyla bankanın karar mekanizmasında etkin olabilecek.

Asya' nın en doğusu ile Avrupa kıyılarını birbirine bağlayacak olan proje, Türkiye' nin küresel ekonomideki konumunu güçlendirecek. Böylelikle proje tamamlandığında Türkiye küresel bir oyuncu görevi yapacak.

    

     Eğer Çin dünyanın yeni süper gücü olursa her şeyin daha güzel olacağını, dünyadaki acıların son bulacağını düşünüyorsanız, büyük bir yanılgı içerisindesiniz. Zira yıllardır Doğu Türkistanlı kardeşlerimize yaptığı zulümleri, çektirdiği acıları unutmamamız gerek. Orhun Abidelerin de, Bilge Kağan' ın Çinliler hakkında Türk ulusuna verdiği öğüdü hatırlayıp her anlamda güçlü olmalıyız. Daha önceden ABD' ye bağımlı olduğumuz gibi Çin' e bağımlı olmamalıyız. 

Sonuç olarak Çin, ABD' yi mumla aratacak gibi gözüküyor.